A bisfenola

A bisfenola (BPA) plastikoak eta erretxinak sortzeko erabiltzen den substantzia kimikoa da.

BPA polikarbonatoan erabiltzen da; hain zuzen, elikagaietarako ontziak, besteak beste, botilak, platerak eta kikarak egiteko erabiltzen den errendimendu handiko plastiko zurrun eta gardenean.

Horrez gain, elikagai eta edarietarako ontzietako (latak, adibidez) estalki babesgarriak egiteko erabiltzen diren epoxi erretxinetan ere aurki daiteke.

BPA kantitate txikiek ontzi horietan gordetako elikagai eta edarietara migra dezakete, batez ere, ez badira behar bezala erabiltzen.

Bestalde, elikadurarekin zerikusirik ez duten produktuak egiteko ere erabiltzen da, besteak beste: epoxi-oinarria duten pinturak, gailu medikoak, azaleren estaldurak, inprimatze-tintak (erosketa ticketetan) eta garrak atzeratzeko materialak.

EFSAren arabera, esposizio konbinatua, hau da, elikagaien bitarteko esposizioaren eta elikadurarekin zerikusirik ez duen esposizioaren konbinazioa (hautsa, kosmetikoak eta paper termikoa), elikagaien BPA maila-seguruaren (TDI) dezente azpitik dago – 4 mikrogramo gorputz-pisuaren kilo/egun–.

Elikagaien bitarteko esposiziorako eta iturrien esposizio konbinaturako (“esposizio erantsia”) zenbatespenik altuenak TDI baino hiru eta bost aldiz baxuagoak dira.

Dietaren bitarteko BPA ahorakin zenbatetsia handiagoa izan zen 6 eta 36 hilabete bitarteko haurren artean (0,875 μg/gorputz-pisuaren kilo/egun).

Adin emankorreko emakumeen elikagaien bitarteko esposizioa eta adin horretako gizonen esposizioa antzekoak izan ziren (0,338 μg/gorputz-pisuaren kilo/egun).

Esposizio erantsirik (elikagaien bitartekoa eta beste esposizio-iturri batzuetakoa konbinatua) handiena nerabeena izan zen (1.499 μg /gorputz-pisuaren kilo/egun).

Esperimentaziorako animalietan egindako azterketen arabera, litekeena da BPAren dosi altuek (Eguneko Ahorakin Toleragarria edo EAT baino ehunka aldiz handiagoek) eragin negatiboak izatea giltzurrunetan eta gibelean. Horrez gain, BPAk beste organo batzuetan dituen eraginak ere deskribatu dira, baina ez dago argi zein den haren “ekintza-mekanismoa“.

Erreprodukzio-sisteman, nerbio-sisteman eta sistema immunologiko eta kardiobaskularrean izan daitezkeen ondorioak eta minbiziaren garapena gaur egun ez dira “gertagarritzat” jotzen, baina edonola ere, EZIN DIRA baztertu (EFSAren 2015eko azken ebaluazioari jarraikiz).

BPA baimenduta dago elikagaietan kontaktuan egongo diren material plastikoetan (2018ko otsailaren 12ko 2018/213 Erregelamendua [EB]).

Migrazio espezifikoaren muga 0,05 mg-koa da elikagai kg bakoitzeko, eta debekatuta dago bularreko haurrentzako plastikozko biberoiak fabrikatzeko erabiltzea 2011ko ekainetik aurrera (321/2011 Erregelamendua [EB]).