Cronobacter sakazakii

Cronobacter spp. Gram negatiboko bakterio-genero bat da, ubikuitarioa, eta naturan modu naturalean aurkitzen da (lurzorua, ura, landarea eta animaliak), nahiz eta askotan ez jakin zein den gordailua.

Biofilmak eratzeko duen gaitasunari eta lehorketarekiko erresistentziari esker, beste enterobakterio batzuen aldean, denbora-epe luzeetan bizirik irauten du (bi urtera arte) giro lehorretan, besteak beste esne-hautsean eta horren ekoizpen-ingurunean. Prestakinak berregiten direnean, Cronobacter spp. ugaldu egiten da prestaketa- eta biltegiratze-baldintzen

1.taula: Cronobacter spp.-ren hazkunde-baldintzak.

Cronobacter generoa Enterobacteriaceae familiakoa da, eta 5 espeziek osatzen dute; horietatik, elikagaien bidezko toxiinfekzioen agerraldiekin lotura handiena duen espeziea Cronobacter sakazakii da.

Cronobacter sakazakii bakterioa hainbat bideren bidez transmititu ahal zaie pertsonei:

* Kasuen % 50-80tan haurrentzako hauts-formula da Cronobacterrek eragindako infekzioaren iturri eta eramaile, eta % 20-50etan, berriz, eramailea da, baina jatorria berregitean eta manipulatzean izaten den higiene eza da.

Nahiz eta C. sakazakii elikagaien bakterio arrunta den, ez da patogeno garrantzitsua giza osasunean dituen ondorioei dagokienez; izan ere, eragiten duen infekzioaren intzidentzia txikia da. Cronobacter spp.-rekiko esposizioaren ondoren gaixotzeko aukera 8,9 x 10^-6 eta 2,5 x 10^-6 artekoa da. Hala ere, infekzioa oso larria izan daiteke haurtxoentzat, immunodeprimituentzat eta adinekoentzat.

Helduen artean, infekzioaren sintomak honako hauek izan daitezke, besteak beste: sukarra, gorakoa, beherakoa, eta gernu-infekzioa adin-talde guztietan.

Islandian 1986an lehenengo kasuak antzeman zirenetik 2009. urtera arte 120 kasu eman dira mundu osoan, 26 heriotza barne. Hilkortasun-tasa % 50ekoa zen, baina azken urteetan % 20ra murriztu da.

Azken urteetan, 2018an patogeno horri buruzko 2 kasu jakinarazi ditu RASFFek eta 2020an 1 baino ez. Kasu guztiek zuten lotura haurrentzako esne-formulekin.

Arrisku taldeak

Arrisku handieneko taldea jaioberriek eta bi hilabete baino gutxiagoko bularreko haurrek osatzen dute, eta larriagoa da bularreko haur goiztiarrentzat, jaiotzean pisu txikia dutenentzat eta immunitate-urritasuna dutenentzat. Haurtxoetan, toxiinfekzioak bakteriemia, meningitisa, enterokolitis nekrosoa eta enterokolitis nekrosatzailea eragin ditzake.<0} Urtebete baino gutxiagoko haurren artean meningitisagatiko hilkortasuna % 40koa da.

Elikagai deshidratatuak dira C. sakazakii-k kutsatzeko arrisku handiena duten elikagaiak:

Cronobacter spp.-ren prebalentzia produktu horietan % 14koa izan daiteke.

Elikagaien ekoizpen primarioan eta eraldaketan, garrantzitsua da Higiene Jardunbide Egokiak eta Arriskuen Analisia eta Kontrol Puntu Kritikoetan (AAKPK) oinarritutako autokontrol-sistemak aplikatzea.

EFSAk bularreko haurrentzako prestakinen eta jarraipen-prestakinen arrisku mikrobiologikoei buruzko irizpenean (2004) ezarri zuen Salmonella eta Cronobacter sakazakii direla mikroorganismorik kezkagarrienak bularreko haurrentzako prestakinetan, erabilera mediko berezietarako bularreko haurrentzako prestakinetan eta jarraipen-prestakinetan. Halaber, ondorioztatu zuen C. sakazakii-ren presentziak arrisku handia dakarrela, baldin eta berregin ondorengo baldintzen ondorioz ugaldu egiten bada.

Gainera, EFSAk 2008ko berrikuspenean gaineratu zuen ingurumenean eta produktuan Enterobacteriaceae bakterioaren prebalentzia murrizteak, HJE eta AAKPK printzipioak aplikatuta, C. sakazakii-ren prebalentzia murritz dezakeela aldi berean. Hori dela eta, bularreko haurrentzat prestakin deshidratatuak edo sei hilabetetik beherako bularreko haurrentzat erabilera mediko berezietarako elikagai deshidratatuak ekoizten dituzten elikagai-enpresek kontrolatu egin behar dituzte ekoizpen-eremuak eta -ekipoa, euren laginketa‑planaren barruan, enterobakterioen presentzia hautemateko.

Inaktibazio-tratamenduak

Prestakin deshidratatuen pasteurizazio-tratamenduak inaktibatu egiten du Cronobacter spp. bakterioa. Baina, ondorengo faseetan berriz kutsa daitekeenez, ezinbestekoa da honako neurri hauek aplikatzea:

• Pasteurizazioaren ondoren gehitutako lehengai eta nutrienteen kalitate mikrobiologikoa kontrolatzea.
• Enterobakterioen maila murriztea airean, ingurumenean eta prozesu-ingurunean (prozesatze-ekipo eta -lerroak), ingurumena zaintzeko programak aplikatuta.
• Bularreko haurrentzako prestakinen eta jarraipen-prestakinen etiketetan, honako hauek jakinaraztea: produktua prestatzeari, biltegiratzeari eta ezabatzeari buruzko jarraibideak, eta modu desegokian prestatzeak eta biltegiratzeak osasunean eragin ditzakeen arriskuei buruzko ohartarazpena.

Haurrentzako hauts-esnearen formula deshidratatuen bidezko kutsaduraren kopuru handi bat etxean gertatzen denez, gomendagarria da higiene- eta manipulazio-jardunbide egoki batzuk jarraitzea janari-prestakin horiek prestatzean eta kontserbatzean.

Elikagai-enpresek bete egin behar dituzte BATZORDEAren 2073/2005 (EE) Erregelamenduak (2005eko azaroaren 15ekoa, elikagaiei aplikatu beharreko irizpide mikrobiologikoei buruzkoa)  eta haren ondorengo aldaketek Cronobacter spp-rentzat ezartzen dituzten elikagaien segurtasun-irizpideak arrisku handieneko elikagaietan (bularreko umeentzako prestakin deshidratatuak eta 6 hilabetetik beherako bularreko umeentzako mediku-erabilera berezietarako elikagai dietetiko deshidratatuak), bai eta 852/2004 (EE) Erregelamenduak (elikagaien higieneari buruzkoa) eta haren ondorengo aldaketek ezartzen dituzten higiene-neurri orokorrak eta espezifikoak ere.