Yersinia

Yersinia naturan oso zabalduta dagoen bakterio-generoa da. Infekzioak eragin ditzake elikagai kutsatuen bidez, bai animalietan, bai gizakietan, eta Yersiniosia eragiten du.

Yersinia generoa 11 espeziek osatzen dute, eta horietatik 2k baino ez dituzte eragiten elikagai bidezko toxiinfekzioak: Yersinia enterokolitikoa eta Yersinia pseudotuberkulosia.

Txerria da Y. enterokolitikoaren gordailu nagusia, eta, maiz txerrien ahoan (batik bat amigdaletan), gorozkietan eta traktu gastrointestinalean aurkitzen da. Y. pseudotuberkulosiaren gordailu nagusiak, berriz, etxeko animaliak eta animalia basatiak izaten dira (esaterako, txerriak, oreinak, basa-hegaztiak eta karraskariak), tratatu gabeko uretan ere isolatu izan da.

Enterobakterio psikrotrofoak dira; hau da, tenperatura-tarte handi batean hazten dira (0-42 ° C), eta tenperatura baxuetan ugaltzeko duten gaitasunak kezka handia eragiten du. Izozte-tenperaturan bizirik jarraitzen dute, eta hainbat astez bizi ohi dira elikagai izoztuetan. Bakterio horiek gehiago irauten dute kozinatutako elikagaietan eta kontsumitzeko prest dauden jaki prestatuetan, elikagai gordinetan baino. Ondorioz, hazi egin daitezke hutseko ontzietan eta atmosfera eraldatuan. Oso ondo moldatzen dira pH alkalinoetan, ingurune azidoen aldean.

Yersinia bakterioa hainbat modutan transmititu ahal zaio gizakiari:

Yersinia enterokolitikoak eta Yersinia pseudotuberkulosiak Yersiniosia (elikadura-jatorriko zoonosia) eragiten dute, eta Y. enterokolitikoak eragiten ditu infekzio gehien (% 99) pertsonetan.

Inkubazio-aldia 4-7 egunekoa da, esposizioa izan ostean, eta sintomek 1-3 aste iraun dezakete: gastroenteritisa, beherakoa, gorakoak, sukarra eta sabelaldeko mina sabelaren eskuineko behealdean (apendizitisaren antzekoa da). Zenbatetsi da pertsonen batez besteko infekzio-dosia 10⁴ mikroorganismotik 10⁶ mikroorganismora bitartekoa dela.

Europan, Yersiniasia elikadura-jatorriko hirugarren zoonosia da, eta kasu gehienak 0-4 urteko haurren artean gertatzen dira (7.4 kasu/100.000 mutiko eta 6,4 kasu/100.000 neskato). Yersiniosiaren zaintzak EB/EEEko herrialde gehienetako biztanle guztiak hartzen ditu, baina aintzat hartu behar da estatu kide guztietan ez dela derrigorrezkoa yersiniosi kasuak jakinaraztea. Espainian derrigor jakinarazi beharrekoa da.

Infekzioarekiko talde kalteberenak haurrak eta gazteak, 65 urtetik gorako pertsonak eta immunodeprimituak dira. Bakterioak ileonean (heste meharra) gelditzen dira eta ultzerak eragin ditzakete talde kalteberetako kideen artean. Beste ondorio batzuk ere izan ditzakete: giltzaduren hantura, eritema nodularra eta Reiterren sindromea.

Honako hauek dira Yersiniarekin kutsatzeko arrisku handiena duten elikagaiak:

Neurri txikiagoan:

Ustiategietan, hilketan eta elikagaiak eraldatzean, garrantzitsua da higiene-jardunbide egokiak eta arriskuen eta kontrolgune kritikoen analisirako programak (APPCC) aplikatzea, bai eta honako kontrol- eta prebentzio-neurri hauei arreta berezia jartzea ere:

Nekazaritza- eta abeltzaintza-ustiategietan:

• Ur-hornidurak babestea, gizakien eta animalien gorozkiekin ez kutsatzeko; ura behar bezala tratatzea. Yersinia kloroarekiko sentikorra da.
• Gorozkiak ezabatzea, metodo higieniko-sanitario egokien bidez.

Hiltegietan:

• Higiene-jardunbide egokiak mantentzea kanalarekin lan egitean: bereziki gorozkien bidezko kutsadura saihestea eta burua eta lepoa gorputzetik bereiztea, haragia faringetik aurrera kutsa ez dadin.
• Kutsadura gurutzatua saihestea kanalak zatikatzean.

Elikagai-industrian:

• Tratamendu termikoa kontrolatzea (70º C baino gehiago).
• Gainazalen garbiketa eta desinfekzioa kontrolatzea.
• Kutsadura gurutzatua saihestea tratamendu termikoen osteko etapetan.

Yersiniosia kasu gehienak etxean gertatzen dira haragia eta prestatutako jakiak ez direlako behar bezala kozinatzen (<70º C) eta hozten (>10º C).

Honako hauek dira etxean Yersiniagatiko infekzioa prebenitzeko neurriak:

Gaur egun, ez da ezarri muga mikrobiologiko zehatzik Yersiniarekin kutsa daitezkeen elikagaien segurtasuna bermatzeko. Nolanahi ere, BATZORDEAren 2005eko azaroaren 15eko 2073/2005 Araudiak (EE) (elikagaiei aplikatu beharreko irizpide mikrobiologikoei buruzkoak) eta horren ondorengo aldaketek ezartzen dute enterobakterioak aztertu behar direla, ohiko zaintza gisa, behi-, ardi-, ahuntz-, ahuntz-, zaldi- eta txerri-azienden kanaletan eta horien produktu eratorrietan (haragi xehatua, haragi-prestakinak, esnea, izozkiak, arrautza-produktuak …) dagoen arriskuaren adierazle gisa, eta, presentziarik egonez gero, agente patogeno espezifikoen kontrolak has daitezke.