COVID-19 eta Elikagaien Segurtasuna

Elikagaien Segurtasuneko Europako Agentziak (EFSA) ebatzi du gaur egun ez dagoela frogarik egiaztatzeko COVID-19a dela-eta elikagaiak arriskutsuak direla osasun publikorako. Orain arte, ez da jakinarazi COVID-19aren inolako transmisiorik elikagaiak kontsumitzearen ondorioz, eta antzeko koronabirus-agerraldien esperientziek —adibidez, arnas sindrome akutu larria (SARS-CoV) eragiten duen koronabirusa, edo Ekialde Ertaineko arnas sindromea eragiten duena (MERS-CoV)— argi uzten dute ez zela elikagaiak kontsumitzearen bidezko transmisiorik egon.

Koronabirusek ostalari bat behar dute hazteko (animalia edo gizakia), eta ez dira elikagaietan garatzen. Elikagaiak kozinatzea nahikoa litzateke birusak hiltzeko. SARSaren kasuan, tratamendu eraginkorra da elikagaia 60 ºC-tan jartzea, gutxienez 30 minutuz.

Bestalde, ez dago frogarik ontzi kutsatuek infekzioa transmititzen dutela esateko, nahiz eta badakigun birusak hainbat egun iraun dezakeela gainazal batzuetan.

Koronabirusak normalean animaliengandik pertsonengana transmititzen dira, baita pertsonatik pertsonara ere. Uste da COVID-19aren jatorria animaliengan dagoela, baina ez dugu ezagutzen pertsonenganako lehen infekzioaren jatorria.

Honela transmititzen da birusa:

•  Zuzenean, infektatutako pertsona baten gorputz-fluidoekiko kontaktuaren bidez (eztul edo doministikuen ondoriozko suspentsioko tantak).
•  Zeharka, infektatutako pertsona baten eztul edo doministikuen ondoriozko suspentsioko tantek kutsatutako gainazalekiko edo beste edozein elementurekiko kontaktuaren bidez.

Birusak hainbat ordu biziraun ditzake gainazaletan. Etxean erabili ohi ditugun detergenteak nahikoa dira birusa hiltzeko.

Dagoeneko aipatu da COVID-19a ez dela elikagaien bidez transmititzen; hortaz, neurri nagusiaren xedea da langile manipulatzaileek elkar ez kutsatzea. Ondorioz, Laneko Arriskuen Prebentzioko neurriak dira. Nolanahi ere, manipulatzaileek higiene-neurriak areagotzea laneko higiene-baldintzak hobetzeko aukera bat da, eta horrek Elikagaien Segurtasuna hobetzea ekarriko du.

Hasteko, arnas sintomak edo sukarra dutenek etxean geratu behar dute, beren lantokira joan gabe. Halaber, etxean geratu behar dute koronabirusarekin infektatuta egon litekeen pertsonaren batekin harremanetan egon badira.

Oro har:

Edonola ere, elikagaiak manipulatzen dituzten langileek eskuak garbitu behar dituzte honako kasu hauetan:

• lanean hasi aurretik
• kozinatuta eta jateko prest dauden elikagaiak manipulatu aurretik
• elikagai gordinak manipulatu edo prestatu ondoren
• hondakinak manipulatu ondoren
• garbiketa-lanak egin ondoren
• komunera joan ondoren
• zintz, doministiku edo eztul egin ondoren
• jan, edan edo erre ondoren
• dirua, txartelak, mugikorrak eta halakoak eskuetan izan ondoren
• balantzak, orgak, kaxak, bilgarriak eta bestelako tresnak edo elementuak erabili ondoren, baldin eta berriki beste pertsona batek erabili dituela uste badute

Jarduketa-protokolo honek gomendioak eta jarraibideak ematen ditu arrantza-flotarentzat, abeltzaintza-ustiategientzat eta elikagaie-industriarentzat, pertsonen osasuna babesteko eta nekazaritzako elikagaien sektoreko enpresen jarduerek aurrera egin dezaten bermatzeko. Halatan, herritarrei oinarrizko eta funtsezko zerbitzua emango zaie.

Zerbitzu ematen jarraitzeko, ekoizleen ekonomia kaltetzea saihesteko eta elikagai freskoen xahuketa murrizteko asmoz, honako neurri hauek proposatzen ditugu etxez etxeko banaketa osasun-berme guztiekin ematen dela bermatzeko

Covid-19aren inpaktuaren aurrean, Eusko Jaurlaritzak, Hazi fundazioaren bidez eta foru-aldundien laguntzarekin, merkaturatze-alternatiba bat eskaintzen die orain itxita dauden tokiko azoketan haien ekoizpena merkaturatzen duten baserritarrei.

Ekimen horrek beste aukera batzuk osatzen ditu, hala nola nekazaritza-produktuen on line salmenta, baimendutako espazioetan egiten diren tokiko azokak, eta Euskadiko eta sasoiko elikagaiak nahi dituzten kontsumitzaileei produktu horiek hornitzea ahalbidetzen duten beste formula batzuk.

Batzordeak H2020 programaren bidez laguntza gehigarri bat ematea onetsi du, lehentasunak indartzeko, horien artean koronabirusari buruzko ikerketa.

Eguneratze horretan egin diren aldaketen artean, 47,5 milioi euroko aurrekontu berria dago, martxoaren hasieran koronabirusaren agerraldiari aurre egiteko iragarri zen premiazko deialdia finantzatzeko. Deialdi horren bidez, 17 proiektu sustatu ziren.

Desinfektatzeko beste neurri-mota batzuk (besteak beste, ozonoa edo erradiazio ultramorea) ez dira gomendagarriak. Gainera, horiek aplikatzeak arriskuak eragin ditzake tratamenduak aplikatzeaz arduratzen diren pertsonen artean.

Eusko Jaurlaritzak onetsi du 14,5 milioi bideratzea elikagaiak eraldatzeko eta merkaturatzeko eta laborantza estentsiboak dibertsifikatzeko inbertsioei laguntzeko.

HAZIk txosten batean bildu ditu pandemiari aurre egiteko asmoz nekazaritzako elikagaien sektoreari zuzenduta atera diren nazioarteko ekimenak.

Erosketak egiteko eta egin ondorengo aholkuak, baita etxera ailegatu ondoren egin behar dugunaren gaineko gomendioak

Gaur egun, ez dago berariazko nutrizio-tratamendurik COVID-19 ereduarekin alderatuta; beraz, biztanleentzako elikadura osasungarrirako jarraibide berak mantentzen dira.

Saiatu elikadura osasuntsu eta orekatua izaten, bai elikagai motaren bai kopuruaren ikuspegitik, asperdurak eta jarduerarik ezak ordu artean gehiago jatera bultza baitiezazukete.